Nazwisko Gorišek jest doskonale znane wszystkim miłośnikom lotów narciarskich - głównie za sprawą słoweńskiej Letalnicy, którą zaprojektowali bracia Vlado i Janez. Ten ostatni opowiedział o przebudowie obiektu.

Janez Gorišek w ubiegłym roku obchodził swoje osiemdziesiąte urodziny. Mimo swojego wieku wciąż jest aktywny zawodowo, pracując nad projektami skoczni mamucich. Swoją wiedzę od wielu lat przekazuje synowi Sebastjanowi. Obaj dążą do tego, aby po przebudowie słynnej Letalnicy rekord świata powrócił z Norwegii do Słowenii. Największy obecnie obiekt, czyli Vikersunbakken, też był projektowany przez ten duet.

Słynni architekci byli obecni podczas kończących sezon zawodów w Planicy, które w tym roku były rozgrywane na Bloudkovej Velikance.

- Muszę powiedzieć, że cieszę się, iż mogłem oglądać te zawody. Z Bloudkovej Velikanki mam bardzo dobre wspomnienia, bo tam zacząłem skakać. Dwa razy skoczyłem nawet sto metrów, a wtedy było to coś wyjątkowego. Jestem związany z jej historią - konserwowaliśmy ją i naprawialiśmy, kiedy biedaczka się rozpadała. Obecny obraz jest przepiękny. Teraz państwo dało pieniądze i to było dobre posunięcie. Człowiek nie może chcieć więcej - powiedział Janez Gorišek.

Jak się okazuje, młodszy z braci Gorišek poznał Stanko Bloudka, którego imię noszą przygotowane do mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym skocznie:

- Poznałem go. Spotkaliśmy się, kiedy skakałem. Towarzyszył nam w dzieciństwie. Zawsze stał i przyglądał się nam. Wszystko to mnie interesowało, dlatego miałem do niego wiele pytań o technikę skoku. Wytłumaczył nam to i tak zdobyłem pierwsze informacje, jak on to wszystko widział. Dla nas był to wielki dar, bo zupełnie nic nie wiedzieliśmy o skokach. Miałem szczęście, że poszedłem na studia i nauczyłem się tych wyliczeń i krzywych... Wszystko to dalej rozwijałem. Bloudek miał jakieś wytyczne opracowane przez innych, ja musiałem do budowy mamuta stworzyć nową koncepcję. Dużą zaletą było to, że sam byłem skoczkiem i mogłem połączyć wiedzę z wrażeniami i odczuciami.

Przyszłoroczny finał Pucharu Świata powinien odbywać się zgodnie z tradycją na Letalnicy. Czy wówczas padnie nowy rekord świata, a może nawet zawodnicy osiągną upragnione 250 metrów?

- Norwegowie w Vikersund są blisko tej odległości. Teraz również my będziemy o nią walczyć. Do takiej odległości potrzebujesz też szczęścia. Kiedy w Vikersund latali tak daleko, były jeszcze stare kombinezony. Teraz skoczkowie latają za wysoko i przy lądowaniu są duże przeciążenia. Zawodnicy są lżejsi i słabsi. Dlatego trzeba patrzeć na to, jakie Słoweńcy i Miran [Tepes] wprowadzają innowacje. Mam nadzieję, że wprowadzą te zmiany, bo wtedy mielibyśmy bardziej zrównoważone parametry noszenia i przeciążenia. Zmniejszonoby opór, a zwiększono nośność. Wtedy można by było latać dalej. Podczas rekordowego skoku w Vikersund warunki były doskonałe. W Planicy będzie się skakało trochę wyżej i dalej. W dolinie mieliśmy już wiele razy dobre warunki. Inne mamuty są tak wykonane, że nie ma już pola manewru, a u nas łatwo i szybko można trochę dodać - stwierdził Gorišek.

Zdaniem Słoweńca pod względem warunków panujących na skoczni, w tym nośności, Planica wypada najgorzej.

- Planica ma najsłabsze warunki. Wszystkie inne skocznie mają lepszą nośność ze względu na wysokość nad poziomem morza. Od tego zależy ciśnienie atmosferyczne. My za to mamy do czynienia z krążeniem powietrza pomiędzy dwoma wzgórzami i tak tworzy się termika. W Planicy jest jeden okres w ciągu dnia - od pół godziny do godziny - kiedy sytuacja jest inna. Kiedy słońce daje dużo ciepła, wtedy mamy wiatr od dwóch do trzech metrów na sekundę i jest idealnie. W tym czasie warunki są doskonałe. Jeśli ta przewaga zostanie wykorzystana, skoczkowie będą mogli latać daleko - powiedział młodszy z braci Gorišek.

Zatem zapowiada się prawdziwa rywalizacja pomiędzy Planicą i Vikersund o rekord świata:

- To wszystko musi być interesujące. Gdybyśmy mieli tylko Planicę, nie brałbym już w tym udziału, bo by mnie odrzucili. Taki był plan. Musiałem zrobić więcej, pójść krok naprzód. Zbudowałem większego mamuta, biorąc zaufanych ludzi - pokazałem Słoweńcom, że nie trzeba tak dalej pracować. Jestem zwolennikiem amatorskiej pracy, bo to jedyny sposób, aby iść do przodu. Jeśli ludzie widzieliby tylko pieniądze, to by przepadło. Tak chcę pracować i tak uczę syna, aby myślał trochę inaczej - powiedział słoweński architekt.

Goriškowie są zaangażowani również w przebudowę obiektu w Tauplitz/Bad Mitterndorf.

- Kulm też się powiększa. Austriacy mieli bój. Początkowo mieli znacznie mniejszy projekt. Potem rozmawiałem z Hubertem Neuperem, który wygrał konkurs w Planicy. Powiedziałem mu, że jest możliwe, aby ich mamut był tak duży jak nasz. Zapytał mnie, czy to prawda, a następnie wykonał kilka telefonów. Szybko dogadaliśmy się w kwestii projektu. Wciąż się wahają, czy zapłacić, czy nie, ale ważne, że przyjęli nasz projekt - powiedział młodszy z braci Gorišków. - Tylko Niemcy nie mają żadnego projektu mojego i brata. Oni chcą mieć własny styl. Trzeba powiedzieć, że świat przekonał się, iż to nasz profil okazał się przyszłościowy, ponieważ jest bezpieczny dla skoczków. Remont na Kulm rozpocznie się w maju lub czerwcu, a w 2015 roku przejdzie próbę. Rok później odbędą się tam mistrzostwa świata w lotach - wyjaśniał.

Od kilku lat pojawiają się spekulacje, że Rosjanie czy Chińczycy chcieliby wybudować u siebie kolejnego mamuta, jednak zdaniem Słoweńca na tę chwilę jest to niewykonalne.

- Obecnie nie jesteśmy w stanie podjąć się takiego projektu, ponieważ mamy pięć czy sześć mamutów i to jest optymalna liczba. Nikt nie może się przebić, chociaż próbowali. Gdzie indziej nie ma warunków - chyba że wykopaliby tunel. Potrzeba także ludzi i tradycji. To, co mamy w Planicy, to coś niesamowitego.

Od pewnego czasu mówi się, że Gorišek pracuje nad specjalnymi zasłonami na mamucie skocznie. Czy są jakieś postępy?

- Wszystko się rozwija. Konsultujemy się z naukowcem, który współpracuje z nami w Słowenii, jest doktorem fizyki, budownictwa i matematyki. Opracował algorytmy, które pokazują, jak wiał wiatr w danym miejscu. Oblicza, gdzie i dlaczego wiatr się wzmógł w określonym miejscu i gdzie mogą wystąpić podmuchy. W Vikersund widać, że skocznia jest przesunięta do środka i ma boki, dlatego nie ma takich szarpnięć, jak na przykład w Oberstdorfie, gdzie skocznia to antyk. Planica również jest dobrze usytuowana. Wiatr odbija się i wraca. Ale my przygotowaliśmy nowe osłony. Nie chodzi o takie zasłony, jakie widzimy teraz na skoczniach, wysokich na siedemnaście metrów. Myślę o spojlerach, które mają takie zadanie w systemie wentylacji w samochodzie. Jeśli będzie wiało, będą zamknięte; jeśli nie - będą otwarte - tłumaczył.

Czy takie rozwiązanie zobaczymy w Planicy?

- Teraz nie, bo z finansowego punktu widzenia jest to dość kosztowna inwestycja. Ale to wszystko było zaprojektowane dla tureckiego Erzurum. Tuż przed końcem politycy posprzeczali się i to zatrzymali. Inaczej może już byśmy widzieli tę innowację. Dla Norwegów również wykonałem wstępne projekty, ale i tam jest problem z pieniędzmi. Z pewnością takie zmiany będą musiały przyjść - stwierdził Gorišek.

Czy zdaniem ojca lotów narciarskich w przyszłym roku padnie rekord w Planicy?

- Jeżeli wszystkie warunki będą spełnione, to na pewno. Ale musimy też mieć odpowiedniego skoczka. Nasi są świetni, jeśli chodzi o końcową fazę lotu; dorównują Norwegom, pozostali to tygrysy - żartował 80-latek.