Matti Nykänen urodził się 17 lipca 1963 roku w Jyväskylä. Niewątpliwie jest najlepszym skoczkiem narciarskim wszechczasów. Swój pierwszy skok oddał w 1970 roku, kiedy miał zaledwie 7 lat .W okresie swojej najlepszej formy nie miał sobie równych. Można było stawiać na niego w ciemno, że wygra konkurs.

Miał idealne predyspozycje do skakania na nartach. Ważył 56 kg przy 177 cm wzrostu, w dodatku był wspaniale przygotowany technicznie, dzięki czemu był skoczkiem idealnym. Jego perfekcjonizm ukazywał się przede wszystkim na progu skoczni. W książce "Voittohyppy" (zwycięski skok) Matti Pulli, który był trenerem Nykänena przez wiele lat, wylicza jego nieporównywalne zalety. Należą do nich m.in. charakter sportowca, który nigdy się nie poddaje, specjalna umiejętność latania, pasjonujący trening oraz typ zawodnika o nerwach ze stali. Rewelacyjny Fin ciężko pracował na swój sukces.
Pierwszym jego sukcesem było wygranie Mistrzostw Świata Juniorów w 1981 roku. Po nich Matti był gotowy do dużych zawodów seniorskich. Pierwsze dorosłe mistrzostwa jakie wygrał, to słynne zawody we mgle w Holmenkollen (Oslo 1982 r.). W ciężkich warunkach pogodowych osiemnastolatek najlepiej kontrolował swe ciało, jak i psychikę. Rezultatem tego były dwa najdłuższe skoki w obu seriach. To było jedyne złoto dla Finlandii w tych MŚ, więc Nykänen ocalił honor Finów w ostatnim momencie. Po tych zawodach Finlandia miała nowego bohatera narodowego.
Były to wspaniałe lata dla Fina. W 1983 roku wygrał Turniej Czterech Skoczni i Puchar Świata. W rok później zdobył 2 miejsce w PŚ i 3 na TCS. Pierwsza poważna porażka pojawiła się na jego pierwszej Olimpiadzie Zimowej w Sarajewie (1984), kiedy to prowadził po I serii o 3,6 punktu, jednak okazało się to niewystarczające aby wygrać. W czasie drugiego skoku ześliznęła mu się narta poza oblodzony tor, przez co zachwiał się. i "spalił" skok. Wygrał wtedy Jens Weissflog. Mimo wszystko, pierwszy medal olimpijski stał się faktem, bez względu na to, iż Matti miał wtedy zatrucie pokarmowe tuż przed zawodami.
Kolejne lata także były szczęśliwe dla Mattiego. W 1985 roku wygrał MŚ w lotach, Puchar Świata i zdobył 2 miejsce na TCS oraz 3 na MŚ. 1986 rok to trzeci tytuł mistrza w Pucharze Świata!
Matti Nykänen kochał duże skocznie, Na nich zawsze spisywał się najlepiej. Dwukrotnie w historii bił rekord odległości. Po raz pierwszy uzyskał 185 metrów podczas konkursu w Oberstdorfie w 1984 roku. Drugi rekord to 191 metrów podczas oficjalnego treningu na skoczni w Planicy rok później.
Mimo wcześniejszych sukcesów imię Mattiego Nykänena zapisało się w historii olimpiad dopiero po Olimpiadzie w Calgary w lutym 1988 r. Wygrał on wtedy zawody na małej skoczni z przewagą aż 17 punktów nad drugim Czechem Pawłem Plocem oraz konkurs na dużej skoczni z różnicą 16,1 punktu do Norwega Erika Johsena. W zawodach drużynowych Finlandia zdobyła złoty medal, a Nykänen oddał najdłuższe skoki zawodów.
Matti Nykänen jest jedynym mistrzem olimpijskim w skokach narciarskich, który posiada 4 złote medale. Do 2002 roku był jedynym skoczkiem, który wygrał oba konkursy na dużej i małej skoczni na jednej olimpiadzie (w SLC 2002 dokonał tego także Simon Ammann). W dodatku od czasów norweskiego Birgera Ruuda (Olimpiada w 1932, 1936) jest on jedynym zawodnikiem, który był zdolny do powtórzenia swego zwycięstwa na następnej olimpiadzie z rzędu.

Życie prywatne Mattiego było bardzo burzliwe. W 1986 roku zaczął mieć poważne problemy alkoholowe. Po konkursie w Ga-Pa w styczniu 1987 roku został wyrzucony z Turnieju Czterech Skoczni, z zakazem występu w paru kolejnych konkursach PŚ. Pod wpływem alkoholu spowodował wtedy znaczne straty materialne na terenie hotelu, w którym mieszkał. Nie zdarzyło się to po raz pierwszy, bo już rok wcześniej został na krótko zawieszony przez swoją federację narciarską za nadużywanie mocnych trunków.
W 1986 roku Matti ożenił się z Tiiną Hassinen. Wkrótce urodziło im się dziecko - syn Sami. Jednak już po dwóch latach małżeństwa Nykänen rozwiódł się z Tiiną, by ponownie ożenić się w 1989 roku z Pią Hynninen, z którą był związany do roku 1991. Z tego związku ma córkę Eveliinę.
Tego samego roku zakończył swoją karierę sportową. Po MŚ w Val di Fiemme, w wieku zaledwie 27 lat Matti oznajmił, że kończy ze skokami. Oficjalnym powodem zakończenia kariery były problemy z plecami. Narośl na jego kręgosłupie została później zoperowana, ale entuzjazm do trenowania zniknął. Matti nie wrócił więcej na skocznię.
Oprócz wielkich sukcesów sportowych w życiu prywatnym Matti odniósł sukcesy jako piosenkarz rockowy. Jego własne nagranie "Yllätysten Yö" stało się złotym singlem w 1992 roku (25 000 sprzedanych egzemplarzy). W dodatku do sukcesu Tapio Rautavaara, Matti jest jedynym fińskim mistrzem olimpijskim, który zdobył złoto także w branży muzycznej.
Po zakończeniu kariery próbował także kariery jako polityk m.in. w 1996 roku zasiadał w Radzie Miejskiej. Potem imał się różnych zajęć. Był pracownikiem restauracji, a także striptizerem w jednym z nocnych klubów. To wywołało burzę w mediach. Nykaenen zasłynął jako "niepokorna dusza". Często o nim pisano i mówiono. Nie bał się podejmować kontrowersyjnych decyzji. Między innymi sprzedał wszystkie swoje złote medale, które w chwili obecnej można oglądać w Muzeum Sportu w Helsinkach.
W 1996 roku ożenił się po raz trzeci - tym razem z Sari Paanala. Podczas ślubu przyjął nazwisko żony. Od tej pory nazywał się Matti Paanala. Ich związek nie trwał jednak długo. W 1998 roku Matti ponownie rozwiódł się i powrócił do swojego dawnego nazwiska.
Obecnie mieszka w Ylojarvi (niedaleko miejscowości Tampere). Od 2001 roku jest żonaty po raz czwarty z Mervi Tapola.

Nykänen zmarł w nocy z 3 na 4 lutego 2019 roku.

oficjalna strona: www.mattinykanen.fi